ΠΑΡΜΕΝΊΔΗΣ, ΠΛΑΤΩΝ, ΗΡΆΚΛΕΙΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝ
✅ ΠΑΡΜΕΝΊΔΗΣ
1. «Ἕν, ὅπως ἐστι συνεχές· οὐ γάρ ἐστιν ἐόντος ἀτομὸν ὃ ἐμποδὼν ἐκωλύσει συνέχεσθαι»
> «Είναι Ένα, και είναι συνεχές· διότι δεν υπάρχει κενό μέσα στο Εν που θα εμπόδιζε την ενότητα»
— Απόσπασμα 8.22 (DK B8)
Σχόλιο: Δεν υπάρχει διάσπαση στο Εν. Είναι πλήρες και αδιάσπαστο.
2. "τὸ ἓν οὐσίαν οὐκ ἔχει, οὐδ᾽ ἐστὶν"
«Το Ένα δεν έχει ουσία, ούτε είναι»
— Παρμενίδης, 141e
Σχόλιο: Το Ένα, ως απόλυτη αρχή, δεν μπορεί να κατανοηθεί ούτε ως "ον", αλλά βρίσκεται πέρα από την ύπαρξη.
3. Απόσπασμα 8, στ. 5–6
> «Ἔστιν ἀγήρως τ᾽ ἀτέλευτος ὅλον τε μονοῦν τε καὶ ἀτρεμὲς αὐτὸ / οὐδέ ποτ᾽ ἦν οὐδ᾽ ἔσται, ἐπεί νῦν ἔστιν ὁμοῦ πᾶν...»
Μετάφραση:
«Είναι αγέραστο, ατελεύτητο, ολόκληρο, ενιαίο και ακίνητο· δεν υπήρξε ποτέ ούτε θα υπάρξει, γιατί τώρα είναι ενιαίο το παν...»
Σχόλιο:
Περιγραφή του Ἕν: άχρονο, τέλειο, ακίνητο, το μόνο που είναι πραγματικά. Δεν υπάρχει εξέλιξη ή γίγνεσθαι – μόνο το αιώνιο Εν.
4. Απόσπασμα 8, στ. 22–25
> «Ἕν, συνεχές· οὐ γὰρ ἔνεστιν ἐν αὐτῷ οὐδὲν κενόν· οὐκ ἂν εἴη ὅπηι κενὸν εἴη. Ἐὸν γὰρ ἔστιν ἐὸν ἐχομένως...»
Μετάφραση:
«Είναι ένα, συνεχές· διότι δεν υπάρχει μέσα του κανένα κενό· δεν υπάρχει τόπος για το μη είναι. Το είναι συνδέεται με το είναι...»
Σχόλιο:
Το Ον είναι ενιαίο και χωρίς διακοπή. Δεν υπάρχει δεύτερο, ούτε κενό ανάμεσα. Δεν υπάρχει τίποτε άλλο πέρα από το Ον.
✅ ΠΛΑΤΩΝΑΣ
1. "ἀναγκαῖον ἐστὶν ὑπερέχειν τῆς οὐσίας τὸ ἀγαθὸν καὶ πρεσβεῖα καὶ δύναμιν"
> «Το Αγαθό υπερέχει της ουσίας και ως προς την αξία και ως προς τη δύναμη»
— Πολιτεία, 509b
Σχόλιο: Εδώ ο Πλάτων υπαινίσσεται ότι το Αγαθό (το Ένα) είναι η πηγή κάθε ύπαρξης, αλλά το ίδιο δεν είναι ύπαρξη με μορφή.
2. Πολιτεία VI, 508e
> «τούτου δὴ τὸν πατέρα τὸ ἀγαθὸν ἐντεῦθεν δεῖ θεωρῆσαι, ὃν καὶ εἴ τινα τρόπον ἴδοις, ἀναγκάζοιτ᾽ ἂν ἕκαστα φαίνεσθαι ἐκείνου ὄντα.»
> «Πρέπει να θεωρήσουμε το Αγαθό ως την πηγή κάθε ύπαρξης· αν κάποιος μπορούσε να το δει, θα καταλάβαινε πως όλα τα πράγματα οφείλουν την ύπαρξή τους σ’ αυτό.»
3. Πλάτων, Ἔβδομη Ἐπιστολή, 341c–e (μτφ. απόδοση)
> «Περὶ τῆς τοῦ παντὸς ἀρχῆς [...] ἔστι γὰρ τοῦ παντὸς ἀρχὴ γένος ἕν, περὶ ὃ πάντων ἂν δεῖ θεωρεῖν τὰ ὄντα, καὶ ἐντεῦθεν αὐτὰ καὶ ἐκείνῳ πάντα.»
Απόδοση:
> «Υπάρχει μία και μοναδική Αρχή του παντός, η οποία είναι το ένα γένος· και πάνω σ’ αυτήν πρέπει να θεωρείται το είναι των πάντων, και από αυτήν προέρχονται όλα και σ’ αυτήν καταλήγουν.»
Σχόλιο:
Ο Πλάτων εδώ αναφέρεται ξεκάθαρα σε μία μοναδική Αρχή, ένα ἓν γένος — το Ένα, το Αγαθό, η Απόλυτη Πηγή. Και δηλώνει ότι τα πάντα προέρχονται απ’ αυτήν και σ’ αυτήν επιστρέφουν.
⭐ Η έκφραση είναι εξαιρετικά όμοια με τις ινδικές διδασκαλίες περί Μπράχμαν, όπου δηλώνεται ότι:
> «Εκείνο είναι το ένα χωρίς δεύτερο· από αυτό γεννήθηκαν όλα τα όντα, σε αυτό επιστρέφουν.»
(π.χ. Chandogya Upanishad, Taittiriya Upanishad)
✅ ΗΡΆΚΛΕΙΤΟΣ
1. "ἐκ πάντων ἓν καὶ ἐξ ἑνὸς πάντα."
(Απόσπασμα B10, Diels–Kranz)
«Από όλα τα πράγματα, Ένα· και από το Ένα, όλα τα πράγματα.»
2. «οὐκ ἐμοῦ ἀλλὰ τοῦ λόγου ἀκούσαντας ὁμολογεῖν σοφόν ἐστιν ἓν πάντα εἶναι»
> «Όχι εμένα, αλλά τον Λόγο αν ακούσετε, σοφό είναι να συμφωνείτε ότι το παν είναι Ένα»
— Απόσπασμα B50
3. "Πάντα κατὰ τὸν Λόγον γίγνεσθαι."
(B1 DK)
> «Όλα γίνονται σύμφωνα με τον Λόγο.»
Σχόλιο: Ο Λόγος εδώ είναι όχι απλώς λόγος ή λογική, αλλά η ενιαία, παγκόσμια Αρχή που διέπει τα πάντα. Είναι το Ἓν πίσω από την πολλαπλότητα.
⭐ Προφανώς από τον Ηράκλειτο το πήρε ο Ιωάννης και έχουμε στο Ευαγγέλιο το εξής για τον λόγο
Κατά Ιωάννην 1:1
«Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος, καὶ ὁ Λόγος ἦν πρὸς τὸν Θεόν, καὶ Θεὸς ἦν ὁ Λόγος.»
> «Στην αρχή ήταν ο Λόγος, και ο Λόγος ήταν με τον Θεό, και ο Λόγος ήταν Θεός.»
#atmanena
