Η αφύπνιση στην ενότητα της ζωής

 

Η ζωή είναι Μία και Ενιαία. Στο κέντρο της,  στην Ουσία της,  είναι  άμορφη, απλή, ομοιογενής, αμετάβλητη και  αθάνατη, ενώ στην περιφέρεια είναι ποικίλη, σύνθετη,  μεταβλητή και οι επιμέρους μορφές που προσλαμβάνει είναι θνητές.

Όποιος βλέπει (συνειδητοποιεί, αντιλαμβάνεται) την ενότητα σε όλες τις μορφές, ότι όλες οι μορφές είναι εκδηλώσεις και μορφοποιήσεις της μιας Ουσίας και αντιλαμβάνεται (συνειδητοποιεί) τον εαυτό του ως αυτή την Ουσία αυτός βλέπει καλά.

Ζει σε αρμονία με το όλον, σε ειρήνη, ευτυχής, πλήρης, πάντα ικανοποιημένος ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες, και η ζωή του παρέχει ότι χρειάζεται για να καλύψει τις ανάγκες προς το ζειν. Παραμένει ατάραχος στο ευχάριστο και το δυσάρεστο, στη χαρά και στη λύπη, στον έπαινο και την αποδοκιμασία, και είναι μια ευλογία για τον τόπο του και όλο τον κόσμο.

 

Αυτός που δεν βλέπει την ενότητα πίσω από τις φαινομενικά ξεχωριστές μορφές αλλά τον διαχωρισμό και την ξεχωριστότητα, που δεν αντιλαμβάνεται ότι όλα είναι έκφραση της μιας Ουσίας, που είναι η γενεσιουργός δύναμη και το υπόβαθρο όλων των φαινομένων και δεν αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως την Ουσία βλέπει λανθασμένα.

Αναζητά την ευτυχία στις απατηλές ψευδαισθησιακές μορφές και βιώνει συνεχώς την έλλειψη, το ανικανοποίητο, την σύγχυση, την ταραχή του νου και των αισθήσεων. Οι σκέψεις και οι δράσεις του είναι πηγή  ανισορροπίας, δυσαρμονίας, συγκρούσεων, διαχωρισμών, επικυριαρχίας και βίας (σωματικής και συναισθηματικής).

Αυτός ο κατακερματισμένος  εσωτερικά άνθρωπος από τις αντιφατικές νοητικές και συναισθηματικές του διαστρεβλώσεις χρειάζεται ακόμη πολλά μαθήματα σε αυτόν τον κόσμο για να εξελιχθεί ως συνειδητό Ον και να αντιληφθεί την ενότητα, την αρμονία και την Ουσία της ζωής.

Αυτός ο κόσμος (για του οποίου το ποιόν είναι και αυτός συνυπεύθυνος) είναι το καλύτερο σχολείο για να συνειδητοποιήσει τους νοητικούς περιορισμούς του και να απελευθερωθεί από αυτούς ώστε να αντιληφτεί αυτό που πάντοτε ήταν: Η ελεύθερη από κάθε περιορισμό αιώνια Ουσία – Ύπαρξη της οποίας η φύση είναι παντοτινή Ειρήνη, αγνή Επίγνωση, αμιγής Μακαριότητα.

Συνειδητοποιώντας αυτό εκπληρώνει και ολοκληρώνει τον σκοπό για τον οποίον πήρε ανθρώπινη μορφή και υπόσταση.

Μιλτιάδης - Ειρηναίος

Άγνωστοι Έλληνες: Όταν οι Έλληνες πορεύονταν Εις Πανίαν

Ακολουθώντας το αέναο ταξίδι των Ελλήνων σε όλον τον κόσμο φτάνουμε σιγά – σιγά στην Ισπανία, την χώρα των Πομπλαδόρες Γκριέκος και των Βάσκων.
Η Ισπανία ανέκαθεν υπήρξε αγαπημένος προορισμός των Ελλήνων από τα αρχαία κιόλας χρόνια…

Ο Ηρακλής πρώτα πρώτα είχε εκστρατεύσει εκεί, γεγονός που πιστοποιείται από τον Φάρο του στην σημερινή Κορούνια, από το όνομα «Πυρηναϊκή», το οποίο απεδόθη στην χερσόνησο από τον ίδιο προς τιμήν της γυναίκας του Πυρήνας αλλά και από χιλιάδες ακόμη πόλεις που ιδρύθηκαν από εκείνον.
Ο γιος του Ηρακλή, επιπλέον, ονομαζόταν Ίβηρας και θεωρούνταν γενάρχης της Ιβηρίας!

Χαρακτηριστική της παρουσίας του μεγάλου αυτού ήρωα στην εν λόγω περιοχή είναι και η ονομασία της σημερινής Διώρυγας του Γιβραλτάρ, που παλαιότερα έφερε το όνομα «Ηράκλειες Στήλες»!
Αρκετά χρόνια αργότερα έφτασε η σειρά αρχικά του Διονύσου να επισκεφθεί εκείνα τα μέρη και έπειτα του Οδυσσέα, ο οποίος σύμφωνα με την παράδοση ίδρυσε την πόλη Ιβηρία στην θέση που βρίσκεται η σημερινή Λισσαβώνα!
Λέγεται μάλιστα πως ο Διόνυσος μετονόμασε την Εσπερία (παλιά ονομασία Ισπανίας) σε Ισπανία, προς τιμήν του Πάνα, ο οποίος τον είχε συνοδεύσει στην εκστρατεία του (Ις-Πανίαν: Εις Πανία)!
«Πᾶνα κατέλιπεν ἐπιμελητὴν τῶν τόπων, ὃς τὴν χώραν ἀπ´ αὐτοῦ Πανίαν μετωνόμασεν· ἣν οἱ μεταγενέστεροι παραγώγως Σπανίαν προσηγόρευσαν, καθὼς ἱστορεῖ Σωσθένης ἐν ιγʹ Ἰβηρικῶν» Πλούταρχος (Περί Ίσιδος και Οσίριδος).

Ο Στράβων στα βιβλία του Β’, Γ’, Δ’, Ε’ των Γεωγραφικών αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι πολλοί ομηρικοί ήρωες πέρασαν από εκείνα τα μέρη (Αινείας, Μενέλαος, κ.α.).
Καταγράφει επίσης την ύπαρξη των Λουσιτανών (αρχαίας επαρχίας της Ιβηρικής χερσονήσου), οι οποίοι είχαν επιλέξει να ακολουθούν τον τρόπο ζωής των Σπαρτιατών. Έτρωγαν λιτά, οργάνωναν ιππικούς, γυμναστικούς και οπλιτικούς αγώνες και εξασκούνταν γενικότερα στις πολεμικές τέχνες.
Όπως λοιπόν μπορούμε να δούμε, οι Έλληνες προσέθεσαν άλλον έναν σταθμό στις αποικίες τους γύρω από την Μεσόγειο, γεγονός που φαίνεται και από την πλειάδα ελληνικών πόλεων κατά μήκους όλης της Ιβηρίας!

 -          Εμπόρειον, Ampuries: Η πιο σημαντική ελληνική αποικία. Οι Έλληνες, Φωκαείς συγκεκριμένα, έμαθαν τους ντόπιους να καλλιεργούν με αγάπη τις ελιές και τα’ αμπέλια. Ονομάστηκε έτσι γιατί ήκμασε το εμπόριο. Όπου πήγαιναν οι Έλληνες έδιναν απλόχερα και φιλότιμα πολιτισμό και οργάνωναν εμπορικούς σταθμούς, αφού είχαν έντονα ανεπτυγμένο το εμπορικό δαιμόνιο. Στο Εμπόρειον εισήχθη η πολεοδομία των ελληνικών πόλεων και κόπηκαν τα πρώτα νομίσματα στην περιοχή.

-          Καλλίπολη (Βαρκελώνη), Ζάκαθα (Sagundo, ιδρύθηκε από Ζακυνθινούς), Άκρα Λευκή (Alicante), Ταρτησσός (οι Ισπανοί ισχυρίζονται πως είναι η αρχαιότερη πόλη της Ευρώπης), Ρόδη (Rosas), Καρθαγένη (Cartagena), Άβδηρα (στην μνήμη του Άβδηρου, φίλου του Ηρακλή), Πίνητος, Κερεσός, Κάλπη, Ημεροσκόπειον ή Αρτεμίσον, Μαινάκη (Malaca), Εβυσος (Ibiza), και πολλές άλλες.
Φυσικά οι προαναφερθείσες πόλεις βρίθουν ελληνικού στοιχείου μέσω των πολυάριθμων ελληνικών οικοδομημάτων, των θεάτρων, των ναών, των αγαλμάτων (Ανδριάντας Ασκληπειού ύψους 2μ.!), των εορτών, κλπ.

Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα αποτελούν οι γνωστοί αγώνες ταυρομαχίας των Ισπανών, που υφίστανται ως σήμερα και που διαθέτουν τις ρίζες τους στα ταυροκαθάψια της μινωικής εποχής, στο οποίο ο αθλητής εκτελούσε άλματα πάνω από τον ταύρο. Έχουν βρεθεί αρκετές παραστάσεις και στην Κρήτη (τοιχογραφίες, αγαλματίδιο, σφραγίδες) αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας (Πύλος, Τίρυνθα) και στην Μικρά Ασία (Σμύρνη). Από αυτά προήλθαν οι ισπανικές ταυρομαχίες. Βέβαια στην σημερινή Ισπανία το άθλημα είναι βάρβαρο, αφού στην Ελλάδα δεν θανατωνόταν ο ταύρος, που ήταν ιερό ζώο.

Ας δούμε τώρα λίγα πράγματα για τους δύο κατεξοχήν ελληνογενείς πληθυσμούς της Ισπανίας, τους Πομπλαδόρες Γκριέκος, που πρόκειται για Έλληνες κατοίκους από την Ελίκη, Ελίτσε, και τους Βάσκους που είναι εγκαταστημένοι στα δυτικά Πυρηναία όρη (<Πυρήνα, σύντροφο Ηρακλή).

Οι pobladores Griegos, ενθυμούμενοι την ελληνική τους καταγωγή, εορτάζουν κάθε χρόνο την ελληνική εβδομάδα που περιλαμβάνει την τυπική ζωή μιας αρχαίας ελληνικής πόλης: Ραψωδίες, θέατρα, χορός, πυρσοί, παρελάσεις οπλιτών, αμφορείς, αρχαία νομίσματα, κτερίσματα, χιτώνες, περικνημίδες και λόγος ομηρικός. Παράλληλα τιμούν με θρησκευτικές παραστάσεις την Κοίμηση της Θεοτόκου κάθε 15η Αυγούστου.
Όσον αφορά τους Βάσκους, υπάρχουν διάφορες θεωρίες σχετικά με την καταγωγή τους (Λιβύοι, Φοίνικες, Ίβηροι, κλπ). Πιο πειστική φαντάζει η ελληνική αν σκεφτούμε ότι πέραν της ελληνικής τους νοοτροπίας και κουλτούρας, οι ίδιοι οι Βάσκοι δηλώνουν Έλληνες!

Ειδικότερα είναι γνωστοί για την φιλοξενία, την υπερηφάνεια, την φιλοπατρία και τις στρατιωτικές τους ικανότητες.

Ο Στραβων αναφέρει (Γ’ 155): «Οι παλαιοί πολεμιστές ζούσαν κατά Σπαρτιατικό τρόπο και φορούσαν περικνημίδες. Οι Δρυΐδες προέβλεπαν τα μελλούμενα από σφάγια των θυσιών, αφού εξέταζαν τα σπλάχνα τους (…) Ιδρύθηκαν πόλεις που έχουν ονόματα, όπως Έλληνες, Αμφίλοχοι, διότι ο Αμφίλοχος πέθανε εδὠ. Προσφέρουν κατά τρόπον ελληνικό (…) Είναι το έθνος των Ουασκόνων».

Οι Βάσκοι καλλιεργούν, ως κλασσικοί Έλληνες, με φροντίδα τα σταφύλια και τις ελιές και διατηρούν υπερβολική αγάπη για την Ελλάδα. Ποιος ξεχνάει την πρόταση των Βάσκων Ευρωβουλευτών ν’ αποτελούν τα Ελληνικά την επίσημη γλώσσα της Ευρώπης, κάτι που φυσικά καταψηφίστηκε και από Έλληνες «ευρωπαϊστές».
Στο Μπιλμπάο στεγάζεται η Ελληνική Βασιλική Ακαδημία.
Και μιας και μιλήσαμε για γλώσσα, ας δούμε ενδεικτικά ορισμένες εκ των ισπανικών λέξεων που έχουν ελληνική ρίζα:

Aire< αήρ
Tala< τάλας (φτωχός)
Henada< χελιδών (Δωρική Διάλεκτος, κατά την οποία το λ τρέπεται σε ν)
Tronu< θρόνος
Herria< χώρα
estadio> στάδιον
mozo(υπηρέτης)>μόθων(γιος δούλου)
Ana< Άν(ν)α (προσφώνημα Ελλήνων για τον Δία που προέρχεται από το επίρρημα άνω)

Αλλά και το επιφώνημα των Ισπανών «όλε» προέρχεται από την ελληνική φράση θρήνου «ὦ ὀλε δαῖμον»!
Δείτε το συγκινητικό βίντεο όπου το ελληνικό DNA των σημερινών Ισπανών βγαίνει στην επιφάνεια και μιλάει από μόνο του:


Υπάρχει επίσης πλήθος Ισπανών φιλελλήνων:

Χουάν Βαλέρα (σημαντικός ποιητής και πεζογράφος, απέδωσε πρώτος νεοελληνικά ποιήματα στα ισπανικά).
Αντόνιο Ρουμπιό Λιουκ (φιλόλογος, ένεθρμος φιλέλληνας, απέδωσε στα ισπανικά κείμενα ελληνικής λογοτεχνίας).
Μπέργκνες ντε λας Κάσας (Καταλανός ελληνιστής, πίστευε ότι η καταλανική πολιτιστική ιδιαιτερότητα έπρεπε να συνδεθεί με τον ελληνικό πολιτισμό)
Federico Krutwig Sagredo (Βάσκος ελληνιστής, θεωρούσε τα ελληνικά μητέρα όλων των γλωσσών)
Pedro Olalla (Ελληνιστής των ημερών μας θεωρεί τον Ελληνισμό ελπίδα του μέλλοντος)

Σημαντικοί μεταγενέστεροι Έλληνες που αγαπήθηκαν από τους Ισπανούς ήταν ο γνωστός Δομήνικος Θεοτοκόπουλος (Ελ Γκρέκο) καθώς και ο λόγιος Δημήτρης Δούκας που προσκλήθηκε να διδάξει τα ουμανιστικά γράμματα στην πρώιμη αναγεννησιακή Ισπανία.

Σήμερα εδράζει μεγάλος αριθμός οργανώσεων και ιδρυμάτων που αφορύν τον Ελληνισμό της Ισπανίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά το «Iberia Graeca», που ξεκίνησε επίσημα την λειτουργία του το 2010 από το Υπουργείο Πολιτισμού της Ισπανίας και την Κυβέρνηση της Καταλανίας με σκοπό την ταξινόμηση και πιο εμπεριστατωμένη μελέτη του τεράστιου όγκου ελληνικών αρχαιολογικών ευρημάτων που ανακαλύπτονται συνεχώς στην πόλη Εμπόριον.

Η Ισπανία αποτελεί έναν ακόμα αξιομνημόνευτο σταθμό των Ελλήνων που πιστοποιεί το αδιάκοπο ταξίδι τους όχι μόνο στην περιοχή της Μεσογείου αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.

Φυσικά η Ελλάδα εξακολουθεί να κρατά σφαλισμένη την πόρτα σε αυτούς τους Έλληνες που θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά στην χώρα μας αλλά και στον Ελληνισμό γενικότερα, κάτι που ήδη κάνουν…


ΠΗΓΗ: http://www.pygmi.gr/

Οικοδομώντας μια νέα Ευρώπη, ο ρόλος του ανθρωπισμού - Πέδρο Ολάγια

Μια εξαιρετική ομιλία απο έναν πραγματικό Ευρωπαίο, φίλο της Ελλάδας και πολίτη του κόσμου.
Εισήγηση του © Pedro Olalla στo Jean Monnet Workshop (20 Μαΐου 2013)
Οικοδομώντας μια νέα Ευρώπη: ο ρόλος του ανθρωπισμού  

Από τον ιστότοπο του Εργαστηρίου Διεθνών Σχέσεων & Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του Τμήματος ΔΕΣ του Παν/μίου  Μακεδονίας  

στα πλαίσια του Προγράμματος Jean Monnet  

"New Challenges in the EU Integration Process".

Δημοσιεύθηκε και στον ιστότοπο Naoussa International Film Festival  

Κάθε φορά που έρχομαι στη Μακεδονία για να φέρω εις πέρας κάποια πρωτοβουλία – και ευτυχώς μου έχει δοθεί ευκαιρία πολλές φορές –, φεύγω από εδώ με τις καλύτερες αναμνήσεις. Φίλοι Μακεδόνες, σας ευχαριστώ πολύ για αυτή την πρόσκληση και για τη μεγάλη τιμή που μου κάνετε σήμερα. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον καθηγητή Ηλία Κουσκουβέλη, και στον διευθυντή του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νάουσας, κ. Νίκο Κουτσογιάννη, που με σκέφτηκαν γι' αυτή τη συνάντηση, με θέμα τον ρόλο του ανθρωπισμού στην οικοδόμηση μιας νέας Ευρώπης.

Και πολύ ειλικρινά, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω επίσης για την προσήλωση με την οποία παρακολουθήσατε αυτά τα λόγια που με βοήθησαν να επιχειρήσω μια προσωπική απάντηση στη δύσκολη ερώτηση «Γιατί η Ελλάδα;». Τα είπα στα ισπανικά γιατί τα ετοίμασα πριν από λίγους μήνες για να τα πω στο Σαγούντο (στην αρχαία Ζάκυνθα της Ισπανίας) σε ένα ακροατήριο από κλασικούς φιλόλογους, αναστατωμένο και επιστρατευμένο ενώπιον της τελευταίας εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης της ισπανικής κυβέρνησης, που παραμελεί επικίνδυνα την καλλιέργεια των ανθρωπιστικών σπουδών και καταργεί τα ελληνικά στη μέση εκπαίδευση. Με αυτές της περικοπές παιδείας θα ήθελα να αρχίσω την ομιλία μου. 

Αν και οι δαπάνες για την παιδεία δεν είναι σε καμία περίπτωση η αιτία της «κρίσης», οι περικοπές σε αυτόν τον τομέα είναι, μοιραία, η πιο άμεση επίπτωσή της. Πώς δικαιολογείται αυτό; Όχι με τρόπο αποδεκτό. Στην περίπτωση της Ελλάδας, ο ετήσιος προϋπολογισμός για την παιδεία δεν αρκεί ούτε καν για να πληρωθούν οι τόκοι ενός τετραμήνου του υποτιθέμενου «χρέους». Αυτό δείχνει δύο πράγματα∙ πρώτον: ότι, ακόμα κι αν μηδενιζόταν ολοκληρωτικά ο προϋπολογισμός για την παιδεία, λίγα θα μπορούσαν να γίνουν για την αποπληρωμή αυτού του «χρέους» και δεύτερον: ότι η προέλευσή του δεν είναι ποτέ δυνατόν να αποδοθεί σε υπερβάσεις του προϋπολογισμού της παιδείας. Παρόλα αυτά – τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ισπανία –, όταν χρειάζονται περικοπές, γίνονται εις βάρος της παιδείας. Κι όταν πρόκειται για περικοπές στην παιδεία, η αρχή γίνεται πάντα από τις ανθρωπιστικές σπουδές. 

Αποκλείοντας την οικονομική αποδοτικότητα αυτού του μέτρου, απομένει μόνο να σκεφτούμε τη στρατηγική αποδοτικότητα. Αυτή, πράγματι, είναι αναμφισβήτητη. Στο τρέχον σχέδιο ιδιωτικοποίησης του εθνικού πλούτου, αποδόμησης του κοινωνικού κράτους και σταδιακής αποδυνάμωσης του δημοκρατικού κεκτημένου, η ποιοτική εκπαίδευση περιττεύει εντελώς. Αρκούν κάποιες στοιχειώδεις γνώσεις εργαλειακού χαρακτήρα ώστε να σωθούν τα προσχήματα. Κάθε εκπαίδευση προσανατολισμένη στην ανάπτυξη συγκροτημένης προσωπικότητας και στην ενδυνάμωση της συλλογιστικής και κριτικής ικανότητας βαίνει ενάντια στα ισχυρά συμφέροντα. Έτσι λοιπόν, περιττεύει η παιδεία, και περιττεύει ιδίως η ανθρωπιστική παιδεία. 

Νυμφαίο της Μίεζας - Ο κήπος του Αριστοτέλη

Γι’ αυτό λοιπόν, ενώπιον αυτής της παράλογης κατάστασης, χρειάζεται και πάλι να υπερασπιστούμε το προφανές, να επιμείνουμε για ακόμα μια φορά στη βαθιά ανάγκη για ανθρωπιστικές σπουδές. Θα μπορούσαν να παρατεθούν πολυάριθμοι λόγοι προς υπεράσπιση της αναγκαιότητας αυτών των γνώσεων και αυτής της στάσης απέναντι στον κόσμο, αλλά θα αναφέρω μονάχα έναν, τον οποίο θεωρώ αρκετό να καταστήσει τους άλλους περιττούς. Η καλλιέργεια της ανθρωπιστικής στάσης είναι θεμελιώδης σε κάθε κοινωνία, διότι από αυτήν πηγάζει η ηθική: και δίχως ηθική δεν υπάρχουν ούτε κατακτήσεις, ούτε πρόοδος: μόνο αυθαιρεσία, μόνο χάος. Η άσκηση της ηθικής – άσχετη με την τυφλή συμμόρφωση σε έναν στυγνό ηθικό κώδικα – μας εξοπλίζει με τις νοητικές ικανότητες που μας οδηγούν να επιλέγουμε συνειδητά και υπεύθυνα ανάμεσα στη μία ή άλλη συμπεριφορά, δηλαδή μας εξοπλίζει με ελευθερία. Χωρίς ηθική δεν είναι εφικτή η ελευθερία∙ ούτε είναι εφικτό να περιμένουμε δημοκρατία, δικαιοσύνη, πολιτική, αλληλεγγύη. Τίποτα από αυτά δεν είναι δυνατόν να υπάρξει χωρίς τις ανθρωπιστικές σπουδές, δίχως μία αγωγή που να δίνει βάθος και προοπτική στην ανθρώπινη βούληση, δίχως την εκγύμναση του Λόγου και της επιχειρηματολογίας, δίχως δεξιότητες για την προάσπιση της σκέψης. 

Αυτοί που κάνουν τις περικοπές το ξέρουν. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που σπεύδει να καταπνίξει κάθε ολοκληρωτικό καθεστώς; Η ελευθερία της σκέψης και του λόγου. Ποιες είναι άραγε οι προθέσεις ενός συστήματος που συνηγορεί στην εγκατάλειψη της καλλιέργειας αυτής της συμπεριφοράς και αυτής της δύναμης στα παιδιά και στους ενηλίκους; Σε τι είδους ανθρωπότητα θέλει να κυβερνά ένα σύστημα που περιορίζει σιγά σιγά αυτόν τον χώρο του ανθρωπισμού; Απαρνούμενοι την ανθρωπιστική παιδεία αφήνουμε ελεύθερο τον δρόμο στον νόμο του ισχυρού, για να εξουσιάζουν οι περισσότερο δυνατοί και λιγότερο ευσυνείδητοι πάνω σε μία μάζα αδαή και ανίσχυρη. Και βέβαια, αυτή η προοπτική δεν στερείται οπαδών. 

Μέρα με τη μέρα, στο όνομα της «κρίσης» υποχωρούν η ιστορία, η φιλοσοφία, η φιλολογία, οι τέχνες, οι κοινωνικές σπουδές, η διαμόρφωση της πολιτικής συνείδησης, και ανθεί μία ιδιαίτερη περιφρόνηση και αποστροφή για τον κλασικό πολιτισμό, για τα ελληνικά και τα λατινικά, τις δύο γλώσσες που εδώ και χιλιετίες προσφέρουν αγόγγυστα τις πρώτες ύλες της σκέψης μας. Γι’ αυτό, ας μην αμφιβάλλουμε για ένα πράγμα: οι περικοπές στην παιδεία δεν γίνονται με σκοπό την εξοικονόμηση πόρων, αλλά με σκοπό την υπονόμευση της αντιγνωμίας. 

Πιστεύω ότι η κοινωνία μας οφείλει να πάρει επιτέλους στα σοβαρά τον προβληματισμό για τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα του ανθρωπισμού. Τα προβλήματα του κόσμου μας δεν μπορούν να λυθούν χωρίς αυτόν· ή για να το θέσω αλλιώς, οποιαδήποτε λύση δεν πηγάζει από εκείνον, δεν θα είναι ποτέ λύση υπέρ των ανθρώπων, όλων των ανθρώπων. Αφού, τι είναι κατά βάθος αυτό που ονομάζουμε ανθρωπιστική στάση; Κατά την άποψή μου, δεν είναι πολιτιστικό ντιβερτιμέντο εκ του ασφαλούς· είναι η καλλιέργεια του πνεύματος για να στρατευόμαστε συνειδητά και γενναιόδωρα υπέρ της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, για να επιμένουμε στην προσπάθεια να οικοδομήσουμε έναν κόσμο απαλλαγμένο από το δόγμα και αντικείμενο της αμφισβήτησης, της ηθικής, της αισθητικής, ευνομούμενο και ελεύθερο· είναι μια στάση αντίσταση απέναντι σε ένα αντίξοο και βάρβαρο περιβάλλον· είναι ένας αγώνας του οποίου οι κατακτήσεις απειλούνται συνεχώς διότι προσβάλλουν τον εγωισμό και διότι χρήζουν της ατομικής αρετής για να επιβιώσουν. 

Μόνο με τέτοια στάση μπορούμε να προσβλέψουμε στ’ αλήθεια στην οικοδόμηση ενός διαφορετικού κόσμου. Και γιατί πρέπει να το κάνουμε; Γιατί το τωρινό μας σύστημα αδυνατεί να ικανοποιήσει τις βασικές ανάγκες και τα θεμελιώδη δικαιώματα του μεγαλύτερου μέρους της ανθρωπότητας. Ζούμε σε τόσο άδικο και άνισο κόσμο, που τα κέρδη πενήντα εταιρειών υπερβαίνουν σήμερα το σύνολο του ΑΕΠ 160 χωρών. Σε έναν τόσο απάνθρωπο κόσμο που έχει κάνει την ανισότητα «κινητήρα ανάπτυξης», αφού το ίδιο το ΔΝΤ παραδέχεται ότι το ΑΕΠ αυξάνεται κατά έναν πόντο όταν η ανισότητα αυξάνεται κατά 1,6. Αυτή η απάτη που ονομάζεται Παγκοσμιοποίηση, τίποτα δεν έχει παγκοσμιοποιήσει παρά την εκμετάλλευση και τη ένδεια. Ούτε καν η πρόσβαση σε πόσιμο νερό δεν έχει παγκοσμιοποιηθεί. Και ούτε το δικαίωμα στην τροφή, στην υγεία, στην αξιοπρεπή κατοικία και εργασία. Δεν έχουν παγκοσμιοποιηθεί η δικαιοσύνη και η παιδεία. Το μόνο πράγμα παγκοσμιοποιημένο στ’ αλήθεια είναι η εκμετάλλευση και η ένδεια. Αυτές είναι παντού: στην Αμερική, στην Ασία, στην Αφρική… Τώρα και στην Ευρώπη, στην Ελλάδα, εδώ στη Θεσσαλονίκη. Απέναντι σε αυτή τη διεστραμμένη διαδικασία της παγκοσμιοποίησης, πρέπει εμείς να «παγκοσμιοποιήσουμε» την αντίσταση· και κάτι παραπάνω: να «παγκοσμιοποιήσουμε» τον ανθρωπισμό. Σε άλλους καιρούς όχι και τόσο μακρινούς, οι επαναστάσεις γίνονταν ενάντια στις μεγάλες πολιτικές αυτοκρατορίες, επικαλούμενοι την αξιοπρέπεια των λαών. Στον καιρό μας, η πραγματική επανάσταση πρέπει να γίνει ενάντια στη μεγάλη αυτοκρατορία της χρήματο-οικονομικής παγκοσμιοποίησης, επικαλούμενοι, όχι απλώς την αξιοπρέπεια των λαών, αλλά την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπινου όντος, επικαλούμενοι αυτόν τον κοινό παρονομαστή που πρέπει να μας ενώνει πέρα από συμφέροντα και πιστεύω. 

Και γιατί πρέπει να ξεκινήσουμε από την οικοδόμηση μιας νέας Ευρώπης; Γιατί η σημερινή έχει αποδείξει επαρκώς ότι δεν κατάφερε να γίνει ένα προοδευτικό και αλληλέγγυο όραμα· και γιατί όσοι απολαμβάνουμε ακόμα περισσότερο από άλλους ελευθερία, ευημερία και πολιτισμό, έχουμε αυτό το ηθικό χρέος προς στην υπόλοιπη ανθρωπότητα. Στην Ευρώπη συμβαίνει τώρα αυτό που, εδώ και δεκαετίες, συμβαίνει και πέρα από τα σύνορά της: ότι εκείνοι που ελέγχουν τη χρηματοπιστωτική εξουσία στον κόσμο οικειοποιούνται όλο και περισσότερα τμήματα της πολιτικής εξουσίας μέσω της δημιουργίας και εκμετάλλευσης του χρέους· πράγμα που πράττουν σε συμπαιγνία με τις κυβερνήσεις μας, και επωφελούμενοι της έλλειψης μιας οργανωμένης και αποτελεσματικής αντίδρασης από τους πολίτες. Αυτό, βεβαίως, είναι πολύ σοβαρό, γιατί όταν οι χρηματο-οικονομικές δυνάμεις θα έχουν κατακτήσει πλήρως την πολιτική εξουσία, η πολιτική ως άσκηση κυριαρχίας θα εξαφανιστεί, η δημοκρατία θα είναι απλώς μια γκροτέσκα χίμαιρα, και, ανεξάρτητα από το ποιος θα κυβερνά, θα είμαστε όλοι σκλάβοι μιας χούφτας μεγιστάνων του χρήματος. 

Τα τρία τελευταία χρόνια, η επίσημη φρασεολογία του establishment [κατεστημένου] της Ισπανίας ήταν να επαναλαμβάνει με αβάσιμη ανακούφιση και περιφρόνηση ότι «Εμείς δεν είμαστε Ελλάδα»· τώρα όμως, ενόψει των γεγονότων, αυτή η φρασεολογία δικαιολογείται μόνο λόγω άγνοιας ή συμφεροντολογίας. Μήπως η Ισπανία είναι λιγότερο εξαρτημένη από τις χρηματοπιστωτικές αγορές από ό,τι είναι η Ελλάδα; Δέχεται η κυβέρνησή της λιγότερες πιέσεις από τις de facto εξουσίες; Μεριμνεί περισσότερο η πολιτική της τάξη για το κοινό συμφέρον; Είναι λιγότερο διεφθαρμένη; Είναι πιο δίκαια εκεί η κατανομή του πλούτου; Είναι λιγότερος ο πληθυσμός που πλήττεται εκεί από την ανεργία και την προχειρότητα; Προσανατολίζεται η πολιτική της σε αμιγώς διαφορετική κατεύθυνση; Δεν απειλούνται η εθνική κυριαρχία, η κοινωνική δικαιοσύνη, το δικαίωμα στην εργασία και στην υγεία; 

Ή μήπως αυτές οι κατακτήσεις έχουν εδραιωθεί για πάντα; Όσο κι αν προσπαθήσουν να μας πείσουν ότι πρόκειται για εσωτερικό πρόβλημα, για πρόβλημα οικονομικής φύσεως, για τις επιπτώσεις ενός υπέρογκου δημόσιου τομέα ή για έλλειψη παραγωγικότητας, τίποτα από αυτά δεν ισχύει. Μπορεί τέτοια προβλήματα να υπάρξουν, αλλά κανένα τους δεν είναι η αιτία αυτής της θλιβερής κατάστασης. Η πραγματική αιτία τούτης της κατάστασης είναι η χρησιμοποίηση της πολιτικής για τη διαφύλαξη ιδιωτικών συμφερόντων. Και απέναντι σε αυτό πρέπει να αντιδράσουμε. 

Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει σήμερα δύο μεγάλες προκλήσεις: να εξασφαλίσει μια καλύτερη κατανομή του πλούτου και μια καλύτερη κατανομή της εξουσίας· και όλως παραδόξως, κανένα μέτρο από όσα παίρνουν σήμερα οι κυβερνήσεις μας δεν αποσκοπεί σε τέτοιους στόχους. Για αυτό, οι πολίτες της Ευρώπης πρέπει να αποφασίσουμε αν θα αρχίσουμε επιτέλους να αγωνιζόμαστε για το κοινό καλό ή θα εξακολουθήσουμε να υπηρετούμε συμφέροντα. Πρέπει να καταλάβουμε ότι πολλά κληροδοτήματα του ελληνικού πνεύματος διακυβεύονται σήμερα στον τόπο μας διότι εξακολουθούν να είναι επαναστατικά: η πολιτική, η ισονομία, η παρρησία, η σεισάχθεια, η παιδεία, η ίδια η δημοκρατία. 
Παρόλο που μας το παρουσιάζουν συνέχεια ως απειλή, η δημοκρατία στον κόσμο δεν κινδυνεύει από τις ακρότητες των ολίγων: κινδυνεύει κυρίως από τη χλιαρότητα των πολλών, από την αδιαφορία των πολλών, και από την αποξένωση και αποστασιοποίηση των πολλών. Στις μέρες μας, η πολιτική έχει απαξιωθεί, έχει γίνει ιδιωτική υπόθεση, όπου κάποια πλέγματα συμφερόντων εξαθλιώνουν λαούς με τη συνέργια των κυβερνήσεών τους και στόχο το κέρδος. Ενώ οι πραγματικά αξιόλογοι δεν ασχολούνται, και αυτό είναι ένα είδος καρκίνου για τη Δημοκρατία. Διότι, ας μην το ξεχνάμε, η Δημοκρατία είναι εξ ορισμού ένα πολίτευμα που βασίζεται στην πολιτική αρετή των πολιτών, και χωρίς αυτή στερείται βάσεως. Η Δημοκρατία χρειάζεται «δήμο», έναν λαό ελεύθερο, ενεργό, υπεύθυνο, με συνείδηση της αξιοπρέπειάς του και αποφασισμένο να την ασκήσει. Και πού βρίσκεται σήμερα τούτος ο «δήμος»; 

Αν κάτι μας έχει μάθει αυτή η «κρίση» είναι ότι οι πολίτες καλούμεθα να επανακτήσουμε την Πολιτική. Διότι οι ελαττωματικές μας δημοκρατίες χρειάζονται επειγόντως βαθιές δομικές αλλαγές, διότι τα προβλήματα που μας πλήττουν χρήζουν πολιτικών λύσεων, και διότι τέτοιες λύσεις και τέτοιες αλλαγές δεν πρόκειται να έρθουν ποτέ από τις κορυφές, απλώς και μόνο επειδή είναι ενάντια στα συμφέροντά τους. Για να πετύχουμε λοιπόν μια καλύτερη κατανομή της εξουσίας και του πλούτου, που η ανθρωπότητα χρειάζεται επειγόντως, δύο πράγματα οφείλουμε να κάνουμε: να οικοδομήσουμε την κοινωνία πολιτών και να επανακτήσουμε την πολιτική· και αυτοί οι δύο στόχοι δεν θα επιτευχθούν ποτέ δίχως ανθρωπιστικές βάσεις. Ας μην κοροϊδευόμαστε. 

Οι Ευρωπαίοι πολίτες, αν όντως υπάρξουμε, πρέπει να οργανωθούμε επιτέλους σε ένα κοινό μέτωπο ενάντια στην κατάχρηση εξουσίας, να αγωνιστούμε ενάντια στην αδικία και την άγνοια αντί να τις υπομένουμε ή ενίοτε να τις εκμεταλλευόμαστε. Για να αποτραπεί με ειρηνικές διαδικασίες αυτή η κατάσταση αυθαιρεσίας και απάτης, πρέπει να είμαστε πολλοί και να ενεργούμε οργανωμένα. Με ξεκάθαρες ιδέες και κοινές ρητές διεκδικήσεις. Μόνον έτσι θα καταφέρουμε να αφαιρέσουμε τη νομιμότητα από αυτούς που ακόμα οχυρώνονται με τις πολιτικές τους πίσω από τον ισχυρισμό ότι είναι «οι νόμιμοι δημοκρατικοί εκπρόσωποι» και από τo ψευδολόγημα ότι «κυβερνούν για το κοινό συμφέρον». Κατά την κρίση μου, η κοινωνία μας χρειάζεται να γίνει πιο ριζοσπαστική, αλλά πιο δημοκρατικά ριζοσπαστική, διότι δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι, στις μέρες μας, η δημοκρατία εξακολουθεί να είναι ένα ριζοσπαστικό και ανατρεπτικό όραμα, ακριβώς όπως ήταν και στις απαρχές της. 

Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν μεστό πολιτικό λόγο ως εναλλακτική στο σόφισμα του «μονόδρομου». Πρέπει να γίνουν πολλά: σχεδόν τα πάντα. Από το να επινοήσουμε μηχανισμούς για τη συμμετοχή των πολιτών στη λήψη πολιτικών αποφάσεων, μέχρι και να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται το χρήμα και χρηματοδοτούνται τα κράτη. Από το να συντάξουμε νέα συντάγματα, μέχρι και να αλλάξουμε τις παραμέτρους για τον υπολογισμό του ΑΕΠ των χωρών και της αποδοτικότητας των επιχειρήσεων. Από το να καταργήσουμε τις κερδοσκοπικές αγορές, μέχρι και να θεσπίσουμε «εισοδήματα του πολίτη» και «δημοκρατικές προίκες». Μόνο έτσι, επανακτώντας την πολιτική, μπορούμε να ευελπιστούμε σε βαθιές αλλαγές. 

Και θα ήθελα να κλείσω με μια προειδοποίηση. Αν δεν κάνουμε τίποτα από όλα αυτά, μία καλή μέρα της χρονιάς που μας έρχεται ή και της επόμενης, θα μας πληροφορήσουν ότι η κρίση τελείωσε. Θα ανοίξουν τη βρύση του δανεισμού οι ίδιοι που την έκλεισαν πριν και θα πάρουν εμπρός πάλι τα γρανάζια της οικονομίας. Πολλοί θα χαμογελάσουν με ανακούφιση, θα θεωρήσουν ορθά τα σημερινά μέτρα και θα μας κατακρίνουν για την καχυποψία μας προς το κατεστημένο. Μία καλή μέρα, όταν η εργασία θα είναι τόσο φθηνή που μόλις που θα επηρεάσει την τελική τιμή του προϊόντος, όταν το δικαίωμα στην υγεία θα είναι είδος πολυτελείας, όταν η παιδεία θα είναι ταξικό προνόμιο, όταν λεγεώνες ανθρώπων θα είναι διατεθειμένες για όλα αντί πινακίου φακής, όταν ο πλούτος που όλοι μας παράγουμε θα είναι ιδιοκτησία ολίγων, όταν γη και ύδωρ θα έχουν καινούργιο αφέντη, όταν καταφέρουν να εξουδετερώσουν κάθε μορφή αλληλεγγύης και να μας καταντήσουν πληροφοριοδότες, υπάκουους και δειλούς, όταν η δημοκρατία δεν θα είναι παρά «καπνού σκιά», τότε η κρίση θα έχει τελειώσει. Και δεν θα έχουν κερδίσει ποτέ τόσα πολλά σε τόσο λίγο χρόνο. 

Ευχαριστώ πολύ.

Στην εκδήλωση προβλήθηκε επίσης το ντοκυμαντέρ του Pedro Olalla με τίτλο "Γιατί η Ελλάδα;"

 

 

Ο Pedro Olalla González de la Vega (Οβιέδο, Ισπανία 1966) είναι συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής φιλόλογος, μεταφραστής, φωτογράφος και κινηματογραφιστής. Το 1994 μετοίκησε στην Αθήνα. Έχει γράψει 28 πρωτότυπα έργα λογοτεχνικού και πολιτιστικού περιεχομένου (βιβλία, σενάρια, οπτικοακουστικό υλικό). Έκανε μεταφράσεις Ελλήνων και Ισπανών συγγραφέων.  Από το 1994 έως σήμερα, εργάζεται ως καθηγητής στο Instituto Cervantes της Αθήνας και στη Βουλή των Ελλήνων. Ως ερευνητής και φωτογράφος, έχει συνεργασθεί με το National Geographic και άλλα περιοδικά.

Στα έργα του συγκαταλέγονται ο «Μυθολογικός Άτλας της Ελλάδας» (και εδώ), η τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ «Οι τόποι των μύθων», η ταινία ντοκιμαντέρ «Νυμφαίο της Μίεζας: Ο κήπος του Αριστοτέλη», το βιβλίο «Ευδαίμων Αρκαδία» (και εδώ), το τελευταίο του βιβλίο «Ελλάδος Ελάσσων Ιστορία» (και εδώ), η ταινία "Με τον Καλλιγιάννη". Περισσότερα στο βιογραφικό του.

Ο προσωπικός του ιστότοπος:  www.pedroolalla.com

  

Έργα του Pedro Olalla (από την προσωπική του ιστοσελίδα): 
http://pedroolalla.com/index.php/el/worksmain

βιβλιοΝΕΤ :  Pedro Olalla, βιογραφικό και Ελληνική εργογραφία

«Οι τόποι των μύθων»: Μια περιήγηση στους ελληνικούς μύθους, μέσα από τους τόπους που τους ενέπνευσαν.Τηλεοπτική σειρά ντοκιμαντέρ 12 ημίωρων επεισοδίων - ΕΤ1. 

Δείτε τα 12 επεισόδια online (youtube, στον ιστότοπο του Πέδρο Ολάγια)

 

 ΠΗΓΗ: http://aftercrisisblog.blogspot.com.es/2014/01/blog-post_7179.html

 

Ο Pedro Olalla González de la Vega - συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής φιλόλογος,

Ο Pedro Olalla González de la Vega (Οβιέδο, Ισπανία 1966) είναι συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής φιλόλογος, μεταφραστής, φωτογράφος και κινηματογραφιστής, και σε αυτούς τους τομείς συνεργάζεται τακτικά με εκδοτικούς οίκους, πανεπιστήμια και πολιτιστικούς φορείς από διάφορες χώρες του κόσμου. Εδώ και είκοσι οκτώ χρόνια, διατηρεί μια έντονη σχέση με την Ελλάδα και το 1994 μετοίκησε στην Αθήνα με σκοπό να ασχοληθεί με την έρευνα, τη δημιουργία και τη διδασκαλία. Η κύρια απασχόλησή του είναι η συγγραφή: 27 πρωτότυπα έργα λογοτεχνικού και πολιτιστικού περιεχομένου (βιβλία, σενάρια, οπτικοακουστικό υλικό) σε διάφορες γλώσσες, καθώς και μια μακρά σειρά από δημοσιογραφικά άρθρα και μεταφράσεις Ελλήνων και Ισπανών συγγραφέων.

Δίδαξε νέα ελληνικά στο Πανεπιστήμιο του Οβιέδο και, στην Ελλάδα πλέον, διατέλεσε για χρόνια διευθυντής του Πολιτιστικού Δελτίου της Ισπανικής Πρεσβείας, αρχισυντάκτης του δίγλωσσου μηνιαίου περιοδικού "El Sol de Atenas" και καθηγητής στο «Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Μετάφρασης-Μεταφρασεολογίας» του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1994 έως σήμερα, εργάζεται ως καθηγητής στο Instituto Cervantes της Αθήνας και στη Βουλή των Ελλήνων. Ως φωτογράφος έχει πραγματοποιήσει εκδόσεις, οπτικοακουστικές παραγωγές, ντοκιμαντέρ και περισσότερες από σαράντα ατομικές εκθέσεις σε διάφορες χώρες. Ως λεξικογράφος, είναι συγγραφέας του «Νέου Ελληνο-Ισπανικού Λεξικού» (εκδ. Texto), για το οποίο δούλεψε για χρόνια με υποτροφία του Ιδρύματος «Α. Γ. Λεβέντη». Ως ερευνητής και φωτογράφος, έχει συνεργαστεί με εξειδικευμένους εκδοτικούς οίκους όπως National Geographic, Thames & Hudson, Altaïr, Planeta, Road Editions, κ.α. καθώς και με διάφορα τηλεοπτικά κανάλια και εταιρείες παραγωγής.

Τα τελευταία χρόνια δημοσιεύει τακτικά σε ξένες εφημερίδες άρθρα για την κοινωνική κατάσταση στην Ελλάδα. Για τη δουλειά του στο χώρο της μελέτης και της προώθησης του ελληνικού πολιτισμού, αναγορεύτηκε Πρεσβευτής του Ελληνισμού από το ελληνικό κράτος, Associate Member του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Harvard University, Επίτιμος Δημότης Κλείτορος Αρκαδίας και υπήρξε προσκεκλημένος ομιλητής από πλήθος φορέων και ΜΜΕ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αιγαίου, Θράκης, College Year in Athens, Onassis Foundation New York, Fulbright Foundation, Universidad Autónoma de México, Διεθνές Πανεπιστήμιο Menéndez Pelayo, Πρεσβεία της Ελλάδος στη Σουηδία, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου κ.α.) Επίσης υπήρξε ιδρυτικό μέλος και διευθυντής της International Society for Arcadia και αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Α. Σ. Ωνάσης.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(2012)	Ελλάδος ελάσσων ιστορία, Εκδόσεις Παπαζήση
(2008)	Ελλάδος ελάσσων ιστορία, Road Εκδόσεις Α. Ε.
(2005)	Ευδαίμων Αρκαδία, Road Εκδόσεις Α. Ε. [κείμενα, φωτογράφιση]
(2003)	Μυθολογικός άτλας της Ελλάδας, Road Εκδόσεις Α. Ε.
(2001)	Atlas mitológico de Grecia, Road Εκδόσεις Α. Ε. [κείμενα, φωτογράφιση]
(2001)	Mythological Atlas of Greece, Road Εκδόσεις Α. Ε. [κείμενα, φωτογράφιση]
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2006)	Το νέο ελληνο-ισπανικό λεξικό, Texto - Lexikopoleio - Translation & Publishing Ltd
Μεταφράσεις
(2007)	Συλλογικό έργο, Ο Γκρέκο και το εργαστήριό του, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Γιατί η ελληνική; - Ομιλία του Pedro Olalla

Ομιλία του Pedro Olalla στην εκδήλωση της Ελληνικής Ανθρωπιστικής Εταιρείας στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (7/4/11) με τίτλο "Γιατί να διδασκόμαστε Αρχαία Ελληνικά στην εποχή της Παγκοσμιοποίησης. Πολλαπλή χρησιμότητα ή ξεπερασμένη προγονολατρία;"

Ως ξένος, ως ελληνομαθής και ως μέτοικος, με τιμά ιδιαίτερα αυτή η πρόσκληση να συνεισφέρω με λίγα λόγια σε τούτο τον όμορφο φόρο τιμής στην ελληνική γλώσσα·  αυτή η πρόσκληση να αναδείξω με τα βιωματικά επιχειρήματά μου τη σημασία της  ελληνικής γλώσσας και της ανθρωπιστικής στάσης ζωής στις μέρες μας, και αυτή η πρόσκληση  να έρθω αρωγός  —δυστυχώς για μια ακόμα  φορά— στην υπεράσπιση του αυτονόητου. Αλλά  είναι γεγονός ότι και το αυτονόητο χρειάζεται πολύ συχνά υπεράσπιση: ας μην ξεχνάμε ότι οι πιο προοδευτικές ιδέες δεν κινδυνεύουν τόσο πολύ όταν η υπεράσπισή τους είναι επικίνδυνη όσο όταν αυτή γίνεται πληκτική.

Φρεντ Μπουασονά, Αμοργός, 1911

Αφετηρία λοιπόν για τον προβληματισμό μου είναι μια απλή ερώτηση: τι σημαίνουν σήμερα τα ελληνικά για έναν ξενόγλωσσο; Νομίζω ότι, καταρχάς,  οι απαντήσεις εξαρτούνται από τον ίδιο τον ξενόγλωσσο. Αφενός, μετά από μια μακρά και ακόμα πρόσφατη ιστορία γεμάτη πολέμους, δοκιμασίες και εξορίες, —σχεδόν ξαφνικά και παρά την λεγόμενη «κρίση»— η Ελλάδα έχει γίνει για πολλούς ξένους ένας τόπος αναζήτησης ελπίδας· και συνεπώς η γλώσσα της, ένας δρόμος για να βρουν μερικοί άνθρωποι  μια  θέση  σε  μια  νέα  κοινωνία,  για  να  έχουν  πρόσβαση  σε  εύλογες προσδοκίες, που τους τις αρνιούνται στη γενέτειρά τους, και για να προσβλέπουν σε μια καλύτερη ζωή. Αυτή η αλλαγή από πατρίδα ξενιτιάς σε γη της επαγγελίας —αλλαγή, που παρατηρώντας  τις παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες με ξυπόλυτους και λιμασμένους παππούδες, μοιάζει με θαύμα— είναι ο τελευταίος ελιγμός στη διαδρομή αυτής της υπερχιλιετούς κοινωνίας, που διέσχισε τους αιώνες με μόνο στοιχείο συνοχής ίσως τη γλώσσα της, μια γλώσσα που σήμερα μοιράζει μέλλον στα θύματα της αδικίας  δίπλα  στις  άλλες  γλώσσες  της  δύσης. Όλοι αυτοί οι νέοι ομιλητές της ελληνικής και κυρίως οι άμεσοι απόγονοί τους, που θα είναι «γέννημα θρέμμα» ελληνόφωνοι,  θα  αποτελέσουν έναν καθόλου αμελητέο παράγοντα στην εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας στο άμεσο μέλλον.

Οι Καρυάτιδες στο Ερέχθειο της Ακρόπολης, 1955

Αφετέρου όμως, οι περισσότεροι ξένοι της γηραιάς Ευρώπης βλέπουν την ελληνική γλώσσα με τελείως διαφορετικά μάτια. Για αυτούς, υπήρχε πάντα ένα λείψανο· ένα σεβάσμιο λείψανο μεν, αλλά στο κάτω-κάτω ένα πηγάδι από όπου αντλείται μονάχα παρελθόν. Η μελέτη της αποτελεί κομμάτι της  ακαδημαϊκής  προσέγγισής τους σε αυτόν τον κοινό τόπο αναφοράς, σε αυτή την  αιωρούμενη Ελλάδα που πλανιέται πάνω από τα κεφάλια όλων  των δυτικών  λαών  επηρεάζοντας την κοσμοθεωρία τους. Ωστόσο, τα σχολεία και τα πανεπιστήμιά μας μάς δίδαξαν την ελληνική —και συνεχίζουν να τη διδάσκουν αν και όλο και λιγότερο— αδιαφορώντας για την ιστορική  της  εξέλιξη  και  για  τη  σχέση  της  με  το  παρόν,  αποτίνοντας  μεν  έναν ευλαβή φόρο τιμής στην κλασσική της περίοδο αλλά αγνοώντας  δε  —ακόμα και περιφρονώντας ίσως— τις φυσικές της δυνατότητες ως μέσο επικοινωνίας. Μονάχα τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να αφυπνίζεται δειλά ένα ενδιαφέρον για τη σύγχρονη γλώσσα,  όχι  όμως  χωρίς  την  μαχητική  επιφύλαξη  εκείνων  που αυτοανακηρύσσονται ιεροί υπερασπιστές της αρχαίας.

Φρεντ Μπουασονά, Παρθενώνας με βροχή, 1908

Ωστόσο, πέρα από αυτό το απατηλό δίλημμα μεταξύ νέας και αρχαίας, πέρα από την  ξένοιαστη χρήση  της ελληνικής  ως  απλού εργαλείου επικοινωνίας ή από την εσωστρεφή καλλιέργεια του αξιοσέβαστου κήπου των κλασικών συγγραφέων, υπάρχει κάτι που η ελληνική γλώσσα μπορεί να προσφέρει αποκλειστικά σε έναν δυτικό ξένο, κολασμένο από τις χάρες της κουλτούρας και ελεύθερο από επιφυλάξεις και προκαταλήψεις: μια ατελείωτη περιπέτεια της διανόησης. Για όσο διάστημα έχω αφιερώσει στην εκμάθηση αυτής της γλώσσας, για όσον καιρό έχω δουλέψει  ως  μεταφραστής  ή  ως  καθηγητής  μετάφρασης,  για  όσο  χρόνο  έχω αφοσιωθεί στη δουλειά του λεξικογράφου  και του ιστορικού, για όσα χρόνια έχω διατρέξει την Ελλάδα ακολουθώντας τα χνάρια των  αρχαίων μύθων ή για όσο χρόνο γράφω και δημοσιεύω τα έργα μου στα ελληνικά, η  σχέση  μου  με  την ελληνική γλώσσα  υπήρχε πάντοτε  αυτή  της  σαγήνης.  Και  σε  αυτή  θα  ήθελα  να αναφερθώ τώρα, διότι πιστεύω ότι λίγα πράγματα μας ενώνουν με πιο ακλόνητο τρόπο από το να μοιραζόμαστε κάποια συγκίνηση ικανή να μας σαγηνεύσει.

Υπάρχει κάτι που η ελληνική γλώσσα προσφέρει ως αποκλειστικό προνόμιο: η εγγύτητα  των δομών και  των λέξεων της στην πρώτη ύλη της σκέψης μας.  Γιατί «σκέφτομαι» δεν σημαίνει παρά συσχετίζω έναν  κόσμο εικόνων, αισθήσεων και λέξεων, συνδυάζω απεριόριστα μια απέραντη συλλογή μικρών κομματιών που εκπληκτικά φέρουν τυπωμένη τη σφραγίδα του ελληνικού πνεύματος.

Ψαράδες (λεπτομ.) Δυτική Οικία, Ακρωτήρι, Θήρα

Παιδί, στη γενέτειρά μου, στις απότομες ακτές της Αστούριας, γνώρισα ένα σκεύος αλιείας που οι ψαράδες ονόμαζαν  «palangre».  Πολύ αργότερα,  σε τούτες τις φθαρμένες συλλαβές, αναγνώρισα την αρχαία  ελληνική  λέξη  «πολυάγκιστρον». Η λέξη «αγκίστρι» με οδηγεί στην «αγκύλη», στην «άγκυρα», στον «αγκώνα», λέξεις με  τις  οποίες  ζω  και  που  μοιράζονται  μια  κοινή  έννοια  με  την  «καμπύλη»,  με  το «κλείσιμο», με την  «αγκαλιά».  Η  ζωή  σε  επαφή  με  την  ελληνική  οξυγονώνει  τη συνείδηση των μηχανισμών της αντίληψής μας, μας αποκαλύπτει ότι η σκέψη είναι μια απέραντη και υποβλητική διαδικασία μεταφοράς, και ότι ο τρόπος που σκεπτόμαστε εδώ και αιώνες —κομμάτι πλέον του DNA μας και κεκτημένη ταχύτητα στην ιστορική μας εξέλιξη— είναι βαθειά καθορισμένος από την επίδραση της ελληνικής γλώσσας. Ποια σχέση υφίσταται άραγε ανάμεσα στην «αγκαλιά» και στην «ανάγκη»; ή ανάμεσα στην  «άγκυρα» και στην  «ανάγκη», ανάμεσα σε αυτό που κρατάει και σε αυτό που είναι κατ’ εξοχήν ασυγκράτητο;  Αυτές  οι καθημερινές λέξεις μπορούν να  μας  ταξιδέψουν, παράδειγμα, έως τον Μακρόβιο, που ισχυρίζεται ότι η ανάγκη αναπαριστάται από τον κόμβο και ο έρωτας από το φιλί· ή έως την κοσμοθεωρία  των ορφικών, για τους οποίους η Ανάγκη  ήταν αυτή η δύναμη-αγκαλιά-κόμβος, που δεσπόζει στα πάντα…

Η τριβή με την ελληνική γλώσσα φέρει σε επαφή την αμεσότητα του παρόντος με το υποβλητικό φορτίο του παρελθόντος, δημιουργώντας πάντα μια τονωτική καύση. Μας εκπαιδεύει στην προσπάθεια, στην ακρίβεια και στην οξυδέρκεια.  Μας  ωθεί συνέχεια στην ανίχνευση και, συνεπώς, μας φέρνει συνέχεια απέναντι στο εύρημα. Τοποθετεί τη φευγαλέα ατομική συνείδησή μας μέσα στις μακρές κινήσεις της ύπαρξης του ανθρώπου ως σκεπτόμενου όντος. Έτσι, μέρα με τη μέρα, αφήνομαι να παρασυρθώ από λέξεις όπως  «εστιατόριο»,  «σύμπτωση» ή  «έντομο», απολαμβάνοντας ως ξένος ένα ατελείωτο ταξίδι στον εαυτό μου. Μια περιπέτεια που δεν θα μπορούσε να γίνει σε βάθος στα Ισπανικά, στα Αγγλικά ή στα Ρωσικά. Θα μπορούσε κάποιος να την επιχειρήσει ίσως στα Λατινικά, αλλά τα Λατινικά δεν τα μιλάνε πλέον στην αγορά.

Η ελληνική γλώσσα ζει στον λόγο των σημερινών ομιλητών της, αλλά ζει και στο υποσυνείδητο και στο βάθος του λόγου των ομιλητών των περισσοτέρων δυτικών γλωσσών.  Ζει  στο  λεξιλόγιο,  στις  έννοιες,  στις  δομές,  στην  ορολογία,  στην οργάνωση της σκέψης, στις εκφάνσεις της πολιτιστικής παράδοσης… Είναι ζωντανή γιατί, κατά βάθος, όλοι οι δυτικοί μιλάμε μια ασυνείδητη ελληνική.

Η ελληνική γλώσσα είναι η μητέρα γλώσσα της αφηρημένης σκέψης, η μητέρα γλώσσα όλων των φωνητικών μας αλφάβητων, η πρώτη lingua franca, η πρώτη σε λογοτεχνική παράδοση και επιρροή, η πιο παλαιά από τις ζωντανές σε προφορική και  γραπτή  παράδοση,  η  γλώσσα  με  την  πρώτη  γραμματική  και  τον  πρώτο μεταγλωσσικό συλλογισμό,  η  γλώσσα  στην  οποία  πρωταναπτύχθηκαν  γραπτώς  η λογοτεχνία, η ιστορία, η πολιτική, οι νόμοι και η επιστήμη. Και αν πρέπει να κρίνουμε από την τεράστια επιρροή που έχει ασκήσει και ασκεί πάνω στις υπόλοιπες, η ελληνική γλώσσα είναι, υπό αυτήν την έννοια, η πρώτη γλώσσα στον κόσμο. Αυτή είναι μια ακλόνητη αλήθεια που καθορίζει τον παγκόσμιο πολιτισμό.

Αυτή η μαρμάρινη Αφροδίτη, στο μουσείο της Ρόδου, βρέθηκε στη θάλασσα. Ρόδος, 1954

Σκεπτόμενος σήμερα το μέλλον της ελληνικής, ειλικρινά το βλέπω αρκετά υποσχόμενο στον κόλπο μιας όλο και πιο γραμματισμένης παγκόσμιας κοινωνίας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα βήματα μπροστά είναι εύκολα ή ότι θα γίνουν από μόνα τους χωρίς να συναντήσουν αντίσταση.  Νομίζω ότι η ελληνική, για να εξασφαλίσει την επιβίωσή της, καλείται να  αξιοποιήσει προπαντός την ιδιαιτερότητά της.

Για αυτόν το σκοπό, υπάρχουν κάποιες προκλήσεις που μου φαίνονται κρίσιμες. Η πρώτη  είναι  η  ίδια  η  γνωριμία  των  ομιλητών  με  τη  γλώσσα,  η  απόκτηση  της γλωσσικής συνείδησης από τους ίδιους τους ομιλητές και η καλλιέργεια της αγάπης προς τη γλώσσα.  Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος φροντίζει και εκτιμά εκείνο που αγαπά, και ότι αγαπά μόνο  εκείνο που γνωρίζει. Ευτυχώς, αυτή η αγάπη για τη γλώσσα  δεν  υπήρξε  ποτέ  κάτι  το  ξένο  για  τους  Έλληνες·  ακόμα  και  το  λεγόμενο γλωσσικό ζήτημα, αυτός ο  ιδιόμορφος εμφύλιος πόλεμος, έχει βοηθήσει  με τον τρόπο του  στη γλωσσική συνείδηση και στην αυτογνωσία των Ελλήνων. Όμως, συνυφασμένη με αυτή την αναγκαία αγάπη για τη γλώσσα, είναι και μια ίσως πιο δύσκολη πρόκληση που θεωρώ καίριας σημασίας για την επιβίωση της ελληνικής: η ιστορική υπέρβαση του ιδεατού τρίγωνου γλώσσα-έθνος-κράτος.

Δημήτρης Μυταράς, Ελληνικό Τοπίο, π. 1971

Είναι γεγονός ότι, σε καιρούς χαλεπούς, η ελληνική γλώσσα προσέδωσε στους ομιλητές της μια  εθνική συνοχή και ότι συνέβαλε  αποφασιστικά στη διαμόρφωση μιας ταυτότητας την ώρα  της διεκδίκησης και της οικοδόμησης του νέου κράτους. Αλλά είναι επίσης γεγονός  ότι τα μεγαλύτερα επιτεύγματά της  τα κατάφερε η ελληνική σε πιο ευνοϊκούς καιρούς ως γλώσσα πολυσύνθετων πληθυσμών, ακόμα και ως γλώσσα πολυεθνικών  κοινοτήτων.  Η ελληνική έδωσε τους καλύτερους καρπούς της ούσα η κοινή γλώσσα όλων των ελληνικών φυλών, η κοινή γλώσσα της ελληνιστικής οικουμένης, η πρώτη κοινή γλώσσα της χριστιανικής οικουμένης και η γλώσσα αναφοράς της ουμανιστικής οικουμένης.

Σήμερα, ζούμε σε έναν κόσμο όπου υπάρχουν περίπου 6.000 γλώσσες, πάνω από 10.000 έθνη και μόνο καμία διακοσαριά κράτη, που μάλιστα τείνουν προς την ένταξη σε διεθνείς δομές και υφίστανται την επίδραση της παγκοσμιοποίησης. Άρα, όλα τα κράτη είναι ή θα γίνουν πολύ-πολιτισμικά, και, συνεπώς, η πρόκληση των ημερών μας είναι να δημιουργήσουμε αισθήματα αλληλεγγύης μεταξύ ανθρώπων πολιτισμικά ετερογενών.

Σε αυτό το πλαίσιο, δεν χωράει πια το τρίγωνο  γλώσσα-έθνος-κράτος, και η ελληνική γλώσσα πρέπει να βρει τον δρόμο της όχι μόνο ως γλώσσα του ελληνικού λαού, αλλά ως γλώσσα και τροφός μητέρα του δυτικού  και του ουμανιστικού πολιτισμού. Εκεί να βρει συμμάχους για τη διαιώνισή της και  να ταχθεί μαζί τους υπέρ ενός ανυπέρθετου χρέους: την «παγκοσμιοποίηση» του Ανθρωπισμού.

Αυτό που ονομάζουμε Ανθρωπισμό δεν είναι μόνο μια κληρονομιά, είναι προπαντός μία στάση ζωής: μια στάση άρρηκτα συνδεδεμένη με  την ελληνική γλώσσα και  το ελληνικό πνεύμα από τους πανάρχαιους χρόνους όπου ο Όμηρος άρχισε την αναζήτηση του πανανθρώπινου στοιχείου. Μια στάση όχι βέβαια αποκλειστικά ελληνική, που μάλιστα προδόθηκε επανειλημμένως από τους ίδιους τους Έλληνες, αλλά και που αναμφίβολα επινοήθηκε, καλλιεργήθηκε, υποστηρίχτηκε και ανακτήθηκε, ξανά και ξανά κατά τον ρου της ιστορίας, ανατρέχοντας κυρίως στο ελληνικό στοιχείο.

Φρεντ Μπουασονά, Κρήτη, προαύλιο σπιτιού, 1919 

Αυτή η στάση εμπιστοσύνης στον άνθρωπο, στην ικανότητα και στη συνείδησή του για  να  επιλέγει  ελεύθερα  το  καλό,  είναι  η  δύναμη  που  γέννησε  την  ηθική  και υπερασπίζεται έως σήμερα τη σκέψη.  Και χωρίς σκέψη και ηθική δεν υπάρχει πρόοδος αλλά υποταγή και χάος. Αρμόζει λοιπόν στον Ανθρωπισμό να καλλιεργήσει την ηθική όχι ως δογματική επιβολή αξιών —όποιες κι αν είναι αυτές— αλλά ως κριτική και υπεύθυνη άσκηση της ελευθερίας· να μας μυήσει και να μας εκπαιδεύσει σε μιαν άσκηση σκέψης που να μας οδηγεί να βρούμε λόγους για να προτιμήσουμε μια συμπεριφορά από μιαν άλλη και να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι οι λόγοι αυτοί δεν είναι κάτι το υπερβατικό, αλλά το έμφυτο στον άνθρωπο.

Αυτή η στάση δεν έχει εγκαταλείψει ποτέ την προσπάθεια να χτίσει έναν κόσμο απαλλαγμένο από το δόγμα, ο οποίος να υπάγεται στην αμφισβήτηση, στην ηθική, στην αισθητική, στη δικαιοσύνη και στην ελευθερία. Και όσοι την καλλιέργησαν, δεν υπερασπίστηκαν μονάχα όσα πίστευαν  ότι υπερασπίζονταν στον καιρό τους, αλλά και την ελευθερία και την αξιοπρέπεια κι άλλων αγέννητων ακόμη, τη μελλοντική τους δυνατότητα να γνωρίσουν έναν κόσμο διαφορετικό και μια πραγματικότητα άλλη από το διεστραμμένο προϊόν της καταπίεσης και του ψεύδους.  Όπως  είναι  επόμενο,  τούτη  ήταν  ανέκαθεν  η  στάση  των  ολίγων:  μια πράξη αντίστασης σε ένα αντίξοο και βάρβαρο περιβάλλον. Ωστόσο, κάθε φορά που έλαμπε στο πέρασμα του χρόνου εν μέσω της αυθαιρεσίας, του σκοταδισμού και των κατώτερων ορμών του ανθρώπινου είδους, η ανθρωπότητα έκανε ένα βήμα προς  τη  σύνεση,  προς  το μέτρο,  προς  την  αξιοπρέπεια  του  ανθρώπου  πέρα  από συμφέροντα και πιστεύω.

Ο Έφηβος του Μαραθώνα, Ephebe of Marathon

Αυτή η ουμανιστική στάση οφείλει πολλά στην  ελληνική γλώσσα, αλλά αληθεύει επίσης ότι η ελληνική γλώσσα και η εικόνα της Ελλάδας απέναντι στον εαυτό της και  στον κόσμο οφείλουν πολλά σε αυτήν την ουμανιστική στάση. Ασφαλώς, δεν είναι βέβαιο πως αυτή η κοπιαστική στάση θα θριαμβεύσει τελικά επί της αυθαιρεσίας και της βαρβαρότητας. Είναι όμως απολύτως βέβαιο πως η αυθαιρεσία και η βαρβαρότητα θα θριαμβεύσουν με μεγαλύτερη δυσκολία ανάμεσα σε όσους υιοθετούν τούτη τη στάση, παρά ανάμεσα σε όσους την αγνοούν ή την περιφρονούν. Για αυτό και κάθε προσπάθεια αξίζει τον κόπο.

Κάποιες φορές, περπατώντας ανάμεσα στις ελιές και στα ερείπια αυτής της χώρας, αναρωτήθηκα τι θα έμενε από τον πολιτισμό μας αν έσβηνε από αυτόν το ελληνικό στοιχείο,  πώς θα ήμασταν αν στερούμασταν όχι μόνο αυτό το απέραντο κληροδότημα αλλά και τούτη τη γενναία ώθηση, που πάντοτε κινούσε το ενδιαφέρον προς τον άνθρωπο. Και τότε αντικρίζω ένα απέραντο κενό. Τα ερείπια μάς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, μας κάνουν να συνειδητοποιούμε πόσο εύθραυστος είναι ο πολιτισμός, μας υπενθυμίζουν ότι οι κατακτήσεις του είναι εφήμερες, ότι πρέπει να τις υπερασπιζόμαστε κάθε μέρα που ξημερώνει, και ότι ο μόνος εφικτός και άξιος του ονόματός του πολιτισμός είναι εκείνος που ενώνει τους ανθρώπους ενάντια στη βαρβαρότητα. Αυτό το μάθημα μάς έχει αφήσει το ελληνικό πνεύμα,  μαζί  με  την  πρόκληση  να  μην  είμαστε  μόνο κληρονόμοι αλλά και συνεχιστές, να μην κάνουμε μόνο νοσταλγικούς περιπάτους στα χνάρια των αρχαίων αλλά να  μοχθούμε στην δημιουργική αναζήτηση των ίδιων αξιών που οι καλύτεροι από εκείνους έψαχναν.

Pedro Olalla: Por qué Grecia?

Για όλους αυτούς τους λόγους, η ελληνική δεν είναι μια ακόμα γλώσσα, δεν είναι απλώς μια γλώσσα. Και είναι μάλιστα αυτή η πολύτιμη ιδιαιτερότητα ό,τι εμπνέει στους σώφρονες την υπεράσπισή της.  Αν  τη  χάναμε,  ξέρουμε  τι  θα  χάναμε.  Η ερώτηση είναι τώρα: τι θα κερδίζαμε; Θα μπορούσε η προοπτική του ενδεχόμενου κέρδους να δικαιολογήσει και να αντισταθμίσει την απώλεια; Εν ονόματι τίνος θα θάψουμε τον ελληνισμό;

Ευχαριστώ πολύ.

PEDROOLALLA

PEDROOLALLA: Συγγραφέας, ελληνιστής, καθηγητής, μεταφραστής, φωτογράφος, κινηματογραφιστής

Πρεσβευτής του Ελληνισμού

Associate Member, Harvard University’s Center for Hellenic Studies

Πηγήç: http://kostasvakouftsis.blogspot.com.es/2012/12/por-que-grecia.html