ΑΡΘΡΟ
Το 6% των Ελλήνων είναι εθισμένο στο πορνό
Οι καιροί που διανύουμε μόνο εύκολοι δεν είναι και, περισσότερο από ποτέ, οι πολίτες είναι επιρρεπείς στις φθηνές απολαύσεις. Το διαδικτυακό πορνό είναι μία εξ’ αυτών, ιδιαίτερα δημοφιλής μάλιστα, κυρίως μεταξύ των νέων ανδρών.
Σερφάρουν ανελέητα σε ιστοσελίδες με δωρεάν πορνογραφικό υλικό, κάνουν chat και φλερτάρουν, σε μια προσπάθεια να χαλαρώσουν, να ξεχαστούν, αλλά και να πειραματιστούν στο σεξ. Και, τελικά, «κολλάνε».
Όπως εξηγεί η ψυχολόγος υγείας - σεξολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Υπεύθυνη του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κα Εύη Κυράνα, τους τελευταίους μήνες, περισσότερο από ποτέ, το ποσοστό των Ελλήνων που έχει εθιστεί στο πορνό εμφανίζει ανοδική τάση.
«Το σεξ πάντα υπήρχε στη ζωή των ανθρώπων, οπότε ένα εύλογο ερώτημα είναι, γιατί τώρα υπάρχει τόσο μεγάλο πρόβλημα σεξουαλικού εθισμού; Η απάντηση είναι ότι τώρα υπάρχει τεράστια διαθεσιμότητα και εύκολη προσβασιμότητα στη διαδικτυακή πορνογραφία. Για παράδειγμα, σύμφωνα με στοιχεία που αφορούν στην παγκόσμια χρήση του διαδικτύου, το 12% των ιστοσελίδων έχει πορνογραφικό περιεχόμενο. Τα κέρδη από τη διεθνή πορνογραφία είναι περίπου 5 δις δολάρια ετησίως. Το 20% των ανδρών και το 13% των γυναικών βλέπουν πορνό κατά τη διάρκεια της εργασίας τους. Το 35% όλων των downloads από το διαδίκτυο είναι πορνό». Επιπλέον, μέσα στην κρίση, που δεν περισσεύουν χρήματα για έντονη κοινωνική ζωή, είναι ένας ανέξοδος τρόπος ευχαρίστησης κι εκτόνωσης.
Το προφίλ των εθισμένων
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι υπάρχει διακύμανση στα προφίλ των εθισμένων στο πορνό. Ωστόσο, όπως φαίνεται, οι πιο φανατικοί του είδους είναι νέοι, ηλικίας από 25 έως 50 χρόνων, εργαζόμενοι, ενίοτε με σύζυγο και με δικά τους παιδιά. Βέβαια αυτό δε σημαίνει ότι αποκλείονται και οι μικρότερες ή οι μεγαλύτερες ηλικίες. Απομονώνονται και πληκτρολογούν γρήγορα την διεύθυνση. Προτιμούν να απολαύσουν την «ένοχη» διασκέδασή τους στα κρυφά. Από τον υπολογιστή του γραφείου, με κίνδυνο να πιαστούν στα πράσα, μέχρι το κινητό, που έχει γίνει προέκταση του χεριού τους, παραμελούν τις υποχρεώσεις τους, δεν παίζουν με τα παιδιά τους, δεν αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει γύρω τους.
Τί εξυπηρετεί ο σεξουαλικός εθισμός στη ζωή του ατόμου
Ο εθισμός στο διαδικτυακό πορνό είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο από μια κακή συνήθεια. Συνήθως αποτελεί έναν μηχανισμό, με τον οποίο διαχειρίζεται τη ζωή του. Με τον οποίο το άτομο ανακουφίζεται από τα αρνητικά συναισθήματα της ζωής του και προκαλεί στον εαυτό του θετικά συναισθήματα. Και ενώ όλοι έχουμε μηχανισμούς, με τους οποίους ανακουφίζουμε τον εαυτό μας από τον ψυχικό πόνο, στην περίπτωση του εθισμένου ατόμου, υπάρχει μόνο αυτός ο μηχανισμός.
«Σε γενικές γραμμές ο εθισμός στο πορνό λειτουργεί ως μια «προστασία» του ατόμου από τον κόσμο, αλλά ταυτόχρονα, ο κόσμος του ατόμου γίνεται ολοένα και λιγότερο διαχειρίσιμος. Οι συνέπειες του σεξουαλικού εθισμού είναι ιδιαίτερα αρνητικές για το άτομο και για την οικογένειά του. Στον παρακάτω πίνακα βλέπουμε δεδομένα από πρόσφατη μελέτη και παρατηρούμε ότι το αίσθημα ντροπής και η χαμηλή αυτοπεποίθηση είναι τα πιο συχνά. Επιπλέον, εκτός από τις πραγματικές συνέπειες, βλέπουμε και τις δυνητικά πιθανές συνέπειες, εφόσον αποκαλυφθεί ο εθισμός» εξηγεί η κα Κυράνα.
Table 1.1 Harmful consequences (Hall 2012)
Συνέπεια
|
Πραγματική
|
Δυνητική
|
Αισθήματα ντροπής
|
70,5%
|
48,8%
|
Χαμηλή αυτοεκτίμηση
|
65,0%
|
45,6%
|
Απώλεια σχέσης
|
46,5%
|
71,4%
|
Απώλεια δουλειάς
|
4,1%
|
26,3%
|
Χαμένος χρόνος
|
62,7%
|
41,5%
|
Χαμένα χρήματα
|
41,9%
|
35,5%
|
Χρέη
|
14,7%
|
24,0%
|
Λιγότερη ενασχόληση με τα παιδιά
|
14,7%
|
19,4%
|
Προβλήματα υγείας
|
15,7%
|
19.8%
|
Ψυχολογικά προβλήματα
|
49,8%
|
43,3%
|
Επιθυμία για απόπειρα αυτοκτονίας
|
19,4%
|
-
|
Σεξουαλική δυσλειτουργία
|
26,7%
|
22,6%
|
Νομικές κυρώσεις
|
6,0%
|
17,5%
|
Έκθεση στα ΜΜΕ
|
0,9%
|
17,5%
|
Μπαίνουν σε «ροζ» ιστότοπους από τα 11
Έρευνες σε παιδιά Ευρωπαϊκών χωρών έχουν δείξει ότι έρχονται σε επαφή με οποιοδήποτε είδος πορνογραφικού υλικού κατά μέσο όρο στην ηλικία των 11 χρόνων. Το φαινόμενο παίρνει διαστάσεις και στη χώρα μας. Δύο στα δέκα Ελληνόπουλα μπαίνουν συστηματικά σε «ροζ» σάιτς. Έρευνα, που πραγματοποίησε η Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε 660 μαθητές ηλικίας από 14 έως 16 ετών, έδειξε ότι το 19,5% κάνει χρήση ιστοσελίδων πορνογραφικού υλικού. Από αυτό το ποσοστό, το 42,7% επισκέπτεται τους ηλεκτρονικούς ερωτικούς ιστοτόπους σχεδόν σε σημείο... εθισμού. Τα αγόρια σερφάρουν 11 φορές περισσότερο από ό,τι τα κορίτσια. Εξαιτίας της χρήσης αυτής έχουν τριπλάσιες πιθανότητες για προβλήματα συμπεριφοράς και διπλάσιες πιθανότητες να έχουν οριακό δείκτη κοινωνικοποίησης. Μπορούν, δηλαδή, να εμφανίσουν προβλήματα συμπεριφοράς, όπως να γίνουν πιο επιθετικά και να έχουν δυσκολίες ένταξης.
Τι είναι ο σεξουαλικός
εθισμός
Η ψυχολόγος υγείας - σεξολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Υπεύθυνη του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κα Εύη Κυράνα, αναλύει τι είναι ο σεξουαλικός εθισμός. «Δεν είναι το είδος της «σεξουαλικής συμπεριφοράς» που θα καθορίσει αν κάποιος είναι εθισμένος στο σεξ και στο πορνό, αλλά είναι η σχέση του με αυτή τη συμπεριφορά. Όταν κάποιος αισθάνεται ότι δεν ασκεί έλεγχο και ότι δεν μπορεί να σταματήσει μια σεξουαλική συμπεριφορά, παρά τις αρνητικές συνέπειες που υφίσταται ή παρά τα ρίσκα στα οποία θέτει τη ζωή του, τότε μιλάμε για εθισμό. Όπως, άλλωστε, σε κάθε εθισμό, δεν είναι η συμπεριφορά, αλλά η σχέση μας με τη συμπεριφορά αυτή. Για παράδειγμα, το να πίνει κάποιος αλκοόλ δεν τον καθιστά εθισμένο. Αλλά το να μην ελέγχει και να μην μπορεί να σταματήσει να πίνει, παρά τις αρνητικές συνέπειες στην προσωπική, κοινωνική, επαγγελματική του ζωή, τον καθιστά εθισμένο στο αλκοόλ. Επομένως ο εθισμός στο διαδικτυακό πορνό αναφέρεται στην εκτός ελέγχου συμπεριφορά, που προκαλεί προβλήματα στη ζωή του ατόμου. Το άτομο αισθάνεται ότι δεν μπορεί να τη σταματήσει και να παραμείνει μακριά από αυτή τη συμπεριφορά. Και όλα αυτά, παρά τις πραγματικές ή τις δυνητικά καταστροφικές συνέπειες (π.χ. κάποιες σεξουαλικές συμπεριφορές είναι παράνομες).
Η ψυχολόγος υγείας - σεξολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Υπεύθυνη του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κα Εύη Κυράνα, αναλύει τι είναι ο σεξουαλικός εθισμός. «Δεν είναι το είδος της «σεξουαλικής συμπεριφοράς» που θα καθορίσει αν κάποιος είναι εθισμένος στο σεξ και στο πορνό, αλλά είναι η σχέση του με αυτή τη συμπεριφορά. Όταν κάποιος αισθάνεται ότι δεν ασκεί έλεγχο και ότι δεν μπορεί να σταματήσει μια σεξουαλική συμπεριφορά, παρά τις αρνητικές συνέπειες που υφίσταται ή παρά τα ρίσκα στα οποία θέτει τη ζωή του, τότε μιλάμε για εθισμό. Όπως, άλλωστε, σε κάθε εθισμό, δεν είναι η συμπεριφορά, αλλά η σχέση μας με τη συμπεριφορά αυτή. Για παράδειγμα, το να πίνει κάποιος αλκοόλ δεν τον καθιστά εθισμένο. Αλλά το να μην ελέγχει και να μην μπορεί να σταματήσει να πίνει, παρά τις αρνητικές συνέπειες στην προσωπική, κοινωνική, επαγγελματική του ζωή, τον καθιστά εθισμένο στο αλκοόλ. Επομένως ο εθισμός στο διαδικτυακό πορνό αναφέρεται στην εκτός ελέγχου συμπεριφορά, που προκαλεί προβλήματα στη ζωή του ατόμου. Το άτομο αισθάνεται ότι δεν μπορεί να τη σταματήσει και να παραμείνει μακριά από αυτή τη συμπεριφορά. Και όλα αυτά, παρά τις πραγματικές ή τις δυνητικά καταστροφικές συνέπειες (π.χ. κάποιες σεξουαλικές συμπεριφορές είναι παράνομες).
Τι σχέση έχει ο σεξουαλικός
εθισμός με άλλους
εθισμούς
Συχνά οι άνθρωποι που βιώνουν κάποιον σεξουαλικό εθισμό, έχουν βιώσει και άλλους εθισμούς. Σε σχετική μελέτη, φάνηκε ότι το 42% εκείνων με σεξουαλικό εθισμό είχαν εξάρτηση από κάποια χημική ουσία, το 38% από κάποια διατροφική διαταραχή, το 28% ήταν εργασιομανείς και το 26% είχε καταναλωτική μανία. «Συνήθως έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς πώς η μία εξάρτηση συνδυάζεται στη ζωή του ατόμου με μια άλλη. Για παράδειγμα μπορεί να αντικαταστήσει κάποιος τον σεξουαλικό εθισμό στην πορνογραφία με μια περισσότερο αποδεκτή κοινωνικά εξάρτηση, για παράδειγμα με την εργασιομανία» επισήμανε η διακριμένη ψυχολόγος.
Πώς θεραπεύεται ο σεξουαλικός εθισμός;
Η θεραπεία είναι ψυχοθεραπευτική από κάποιον που έχει ειδικευτεί στο θέμα αυτό. Εκτός από μια ιδιαίτερη προσοχή που χρειάζεται σε διαγνωστικό επίπεδο - καθώς το πρόβλημα συχνά συνυπάρχει με άλλα ψυχικά προβλήματα - στη συνέχεια απαιτούνται αρκετά διαδοχικά θεραπευτικά στάδια. Από την αναγνώριση του προβλήματος έως την επίτευξη ενός υγιούς τρόπου ζωής.
Συχνά οι άνθρωποι που βιώνουν κάποιον σεξουαλικό εθισμό, έχουν βιώσει και άλλους εθισμούς. Σε σχετική μελέτη, φάνηκε ότι το 42% εκείνων με σεξουαλικό εθισμό είχαν εξάρτηση από κάποια χημική ουσία, το 38% από κάποια διατροφική διαταραχή, το 28% ήταν εργασιομανείς και το 26% είχε καταναλωτική μανία. «Συνήθως έχει ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς πώς η μία εξάρτηση συνδυάζεται στη ζωή του ατόμου με μια άλλη. Για παράδειγμα μπορεί να αντικαταστήσει κάποιος τον σεξουαλικό εθισμό στην πορνογραφία με μια περισσότερο αποδεκτή κοινωνικά εξάρτηση, για παράδειγμα με την εργασιομανία» επισήμανε η διακριμένη ψυχολόγος.
Πώς θεραπεύεται ο σεξουαλικός εθισμός;
Η θεραπεία είναι ψυχοθεραπευτική από κάποιον που έχει ειδικευτεί στο θέμα αυτό. Εκτός από μια ιδιαίτερη προσοχή που χρειάζεται σε διαγνωστικό επίπεδο - καθώς το πρόβλημα συχνά συνυπάρχει με άλλα ψυχικά προβλήματα - στη συνέχεια απαιτούνται αρκετά διαδοχικά θεραπευτικά στάδια. Από την αναγνώριση του προβλήματος έως την επίτευξη ενός υγιούς τρόπου ζωής.
